اتريوم دومين ارزديجيتال پرطرفدار حال حاضر جهان است؛ ولي آيا آيا اتريوم ميتواند مانند بيت كوين آينده خوبي را براي خود رقم بزند؟ آيا سرمايهگذاري در آن ارزشي خواهد داشت؟
اتريوم چيست و چه كاربردي دارد؟
اتريوم بلاك چيني غير متمركز، متن باز و داراي قابليت قرارداد هوشمند است. اتر (ETH) رمزارز بومي اين بلاك چين است. پس از بيت كوين، اتر دومين رمزارز بزرگ از نظر ارزش بازار و بلاك چين اتريوم پراستفادهترين بلاك چين دنيا است. برخلاف بيت كوين و ساير ارزهاي ديجيتال كه تنها راهي براي مبادله و ذخيرهي ارزش هستند، اتريوم خود را شبكهاي محاسباتي غير متمركز مينامد كه بر اساس تكنولوژي بلاك چين ساخته شده است. در اين مقاله بهطور كامل به بررسي بلاك چين اتريوم و رمزارز آن يعني اتر ميپردازيم.
كاربردهاي اتريوم
اتريوم تكنولوژي است كه امكان انتقال رمزارزها به همه در ازاي كارمزدي كم و همچنين ساخت اپليكيشنهايي را ميدهد كه هيچكس نميتواند آن را از كار بيندازد. اتريوم بلاك چيني قابل برنامهنويسي است، اين ويژگي چيزي فراتر از امكان پرداخت است. اتريوم بازاري براي خدمات مالي، بازيها و اپليكيشنها است كه نميتوانند اطلاعات شما را بدزدند يا شما را سانسور كنند. موارد استفادهي اتريوم وسيع و بهسرعت در حال گستردهتر شدن است و بهرهوري ارتقاءيافته، امنيت و برابري غير متمركز را در سراسر جهان در اختيار پروژههاي بلاك چين قرار ميدهد.
بيت كوين بهعنوان اولين رمزارز از تكنولوژي بلاك چين استفاده كرد؛ اما اتريوم رمزارز غير متمركز بيت كوين را توسعه داد و زيربناي شبكهي جهاني بازارهاي به هم متصل از دَپها (dApp)، دائوها، عرضههاي اوليهي كوين، استيبل كوينها، ديفاي و توكنهاي غير قابل معاوضه ايجاد كرد. در ادامه به بررسي هركدام از اين كاربردها كه به لطف اتريوم در اختيار ما است، ميپردازيم.
قرارداد هوشمند و دَپ
قرارداد هوشمند برنامهاي كامپيوتري يا پروتكل تراكنش است كه طبق بندهاي قراردادي، اقداماتي را اجرا، كنترل يا سندسازي ميكند. براي مثال دستگاه فروشي (vending machine) را در نظر بگيريد، وقتي داخل دستگاه سكه مياندازيد، دستگاه در مقابل، جنسي را كه انتخاب كردهايد به شما ميدهد. قراردادهاي هوشمند همانند اين دستگاههاي فروش يا بهتر بگويم مانند حساب اتريومتان، سرمايهي شما را نگه ميدارند. اين كار به كدها امكان واسطه شدن بين قراردادها و تراكنشها را ميدهد.
اپليكيشن غير متمركز يا دپ، اپليكيشن كامپيوتري است كه روي سيستم كامپيوتري توزيعشدهاي كار ميكند. دپها توسط تكنولوژي دفتر كل توزيعشدهاي (DLT) مانند بلاك چين اتريوم محبوب شدند. دپها داراي كدهاي بكاند (قرارداد هوشمند) هستند كه نه روي سرور متمركز بلكه روي شبكهاي غير متمركز اجرا ميشوند. دپها از بلاك چين اتريوم براي ذخيرهسازي داده و از قراردادهاي هوشمند براي منطق اپليكيشن خود استفاده ميكنند. زماني كه دپي روي شبكهي اتريوم نصب شد، ديگر نميتوان آن را تغيير داد. دپها ميتوانند غير متمركز باشند؛ زيرا توسط منطق نوشتهشده در قرارداد كنترل ميشوند نه شخص يا سازماني خاص.
ماشين مجازي اتريو چيست
اتريوم تكنولوژي زيرساختي (معماري و نرمافزار) فراهم ميكند كه با درك قراردادهاي هوشمند، به شما امكان تعامل با آنها را ميدهد. تمثيل فيزيكي EVM مانند ابر يا موج اقيانوس است كه بهعنوان نهادي مستقل وجود ندارد؛ بلكه توسط هزاران كامپيوتر متصل به هم كه در حال راهاندازي كلاينت اتريوم هستند، نگهداري ميشود. پروتكل اتريوم تنها با هدف نگهداري مستمر، بيوقفه و غير قابل تغيير فعاليتهاي اين حالت از ماشين به وجود آمده است. اين همان محيطي است كه در آن تمامي حسابهاي اتريوم و قراردادهاي هوشمند زندگي ميكنند. در هر بلاك از شبكهي بلاك چين اتريوم، تنها يك حالت مجاز وجود دارد و اين EVM است كه قوانين محاسبات حالتي جديد از يك بلاك به بلاكي ديگر را تعيين ميكند.
ديفاي (DeFi) چيست ؟
امور مالي غير متمركز يا ديفاي يكي ديگر از كاربردهاي اتريوم است. ديفاي ابزارهاي مالي سنتي را در محيطي غير متمركز ارائه ميكند كه خارج از كنترل شركتها و حكومتها است؛ همانند بازارهاي پولي كه به كاربران اجازه كسب بهره ميدهد. اپليكيشنهاي امور مالي غير متمركز اغلب از طريق افزونههاي مرورگر با قابليت وب ۳ يا اپليكيشنهايي مانند متامسك (Metamask) قابل دسترسي هستند كه به كاربران اجازه ميدهند بهطور مستقيم با بلاك چين اتريوم و از طريق وبسايت با آن تعامل داشته باشند.
بسياري از اين اپليكيشنهاي غير متمركز ميتوانند براي ايجاد خدمات مالي پيچيده به يكديگر متصل شوند و با هم كار كنند. افزون بر اين، از طريق رَپ كردن (wrapping) بعضي از پروتكلهاي ديفاي امكان ساخت نسخههاي تركيبي از داراييهاي مانند بيت كوين، طلا و نفت روي اتريوم قابل معامله شوند و با بسياري از كيفهاي پول ديجيتال اصلي و اپليكيشنهاي اتريوم سازگار شوند. اين اپليكيشنها كه روي ساختن خدمات مالي توسط رمزارزها تمركز دارند، خدماتي مانند قرض دادن، قرض گرفتن، كسب سود و پرداختهاي خصوصي ارائه ميكنند؛ بدون اينكه به دادههاي شخصي نياز داشته باشند.
دائو
سازمان غير متمركز مستقل يا دائو (DAO) سازماني است كه توسط قوانين قرارگرفته در كدهاي كامپيوتري شفاف، نمايش داده ميشود و نه توسط قدرتي مركزي، بلكه توسط اعضاي سازمان كنترل ميشود. تاريخچهي تراكنش مالي و قوانين برنامهاي دائو توسط بلاك چين نگهداري ميشود.
دائو به زبان ساده مانند بنگاه كسبوكار اينترنتي است كه مالكيت آن در دست كاربران است و توسط آنها كنترل ميشود. دائو داراي خزانهي است كه هيچكس نميتواند به آن دسترسي داشته باشد؛ مگر آنكه كل گروه آن را تأييد كنند. تصميمها توسط پيشنهادهاي ارائهشده مديريت ميشود و با رأيگيري ميتوان از اينكه همهي اعضا حق اظهار نظر دارند، اطمينان حاصل كرد.
در سازمان غير متمركز مستقل مديرعاملي وجود ندارد كه بر اساس علايق شخصي خود تصميم بگيرد و مدير ارشد مالي نيز وجود ندارد كه در دفاتر حساب دست ببرد. همه چيز در معرض ديد است و قوانين خرج كردن توسط كدهاي نوشتهشده تعيين ميشود.
تفاوت اتريوم با بيت كوين
كاربرد اصلي بيت كوين، استفاده از آن بهعنوان ذخيرهي ارزش و ارز مجازي است؛ يعني ميتوان در بيت كوين سرمايهگذاري كرد و شاهد افزايش قيمت آن در طول زمان بود يا مانند ارز از آن براي خريد و فروش استفاده كرد. از اتريوم (اتر) نيز ميتوان مانند بهعنوان ذخيرهي ارزش و ارز مجازي استفاده كرد؛ اما علاوه بر اين موارد، شبكهي غير متمركز اتريوم امكان ساخت و اجراي اپليكيشن، قرارداد هوشمند و ساير انواع تراكنش را روي شبكه فراهم ميكند؛ درحاليكه بيت كوين اين عملكردها را در اختيار نميگذارد.
با توجه به ماهيت اتريوم، اين شبكه تراكنشها را بسيار سريعتر پردازش ميكند. بلاكهاي جديد در شبكه بيت كوين هر ۱۰ دقيقه مورد تأييد قرار ميگيرند؛ درحاليكه در شبكهي اتريوم اين كار هر ۱۲ ثانيه يكبار انجام ميشود. پيشرفتهاي آيندهي شبكهي اتريوم ميتوان اين زمان كمتر كند
جمع بندي
اتريوم در سال 2021 ميتوانيد تبديل به يكي از حساسترين ارزهاي ديجيتال شود!
اتريوم كاركرد ديفاي را تسهيل ميبخشد؛ به همين دليل هرچه ديفاي رشد كند، اتريوم نيز رشد خواهد كرد، همچنين همهگير شدن NFT ميتواند موجب افزايش قيمت اتريوم خواهد شد. از طرفي وجود بلاكچينهاي رقيب مانند كاردانو، سولانا و ... تهديدي براي اين پلتفرم است.